د سویل لویدیځ آسیا شات: طبیعي خوندونه او روغتیایي ګټې
شات چې د سویل لویدیځ آسیا په هیوادونو کې تولیدیږي ډیری ځانګړتیاوې لري. دا شات په عمده توګه د سیمې د نباتاتو او ګلونو څخه تولید شوي او د انسان روغتیا لپاره ډیری ځانګړتیاوې لري. شات د سویل لویدیځ آسیا په هیوادونو کې په مختلفو غرونو او دښتو کې پیدا کیږي. شات قوي انټي باکتریا لري او کولی شي په بدن کې د مختلف انتاناتو او التهابونو سره مبارزه کې ګټور وي. د سویل لویدیز آسیا ځینې شات کولی شي د سرطان ضد فعالیت ولري او د ځینې ډولونو سرطان درملنې کې د ضمیمه په توګه کارول کیدی شي. شات قوي انټي اکسیډنټ ملکیتونه لري چې کولی شي د بدن د اکسیډیټ زیان څخه ساتنه وکړي او د وخت دمخه عمر مخه ونیسي. د شاتو مصرف کولی شي د فشار او اضطراب په کمولو کې مرسته وکړي او د آرام او ښه خوب لپاره ګټور دی.
زعفران یو نبات دی چې د منځني ختیځ په ځینو غرنیو سیمو لکه ایران، افغانستان او کشمیر کې کرل کیږي. د زعفرانو له ګل څخه تولید شوي شات یو ځانګړی خوند او بوی لري او خورا ستاینه کیږي. د لویدیځې آسیا او مینځني ختیځ په غرونو کې، د نباتاتو لوړ تنوع شتون لري چې د وحشي ګلونو مختلف ډولونه پکې شامل دي. د دې ډولونو څخه تولید شوي شات معمولا طبیعي خوند او سوله لري. لیلی یو ښکلی او خوشبوونکی ګل دی چې د ایران او لبنان په ځینو غرونو کې موندل کیږي. د لیلی ګل څخه ترلاسه شوي شات معمولا یو خوږ خوند او یو ځانګړی بوی لري. د زردالو تولید د منځني ختیځ په ځینو غرنیو سیمو لکه ایران کې مشهور دی. په دې سیمو کې تولید شوي شات ممکن د زردالو خوند او ځانګړتیاوې هم ولري. هغه سیمې چې د سویل لویدیز آسیا په هیوادونو کې د شاتو د تولید لپاره مناسب شرایط لري په لاندې ډول دي:
- په ایران کې د البرز غرونه د مازندران، ګیلان، ختیځ او لویدیځ آذربایجان په څیر سیمې شاملې دي. دا سیمې مرطوب اقلیم او د نباتاتو ډیری تنوع لري ، کوم چې د مختلف خوندونو او ملکیتونو سره د شاتو تولید لامل کیږي.
- د قفقاز غرونه د اذربایجان جمهوریت او شمال لویدیځ ایران، د اذربایجان جمهوریت او ګرجستان د قفقاز غرونه شامل دي. دا سیمې د اعتدال څخه تر سړې هوا او بډایه نباتاتو تنوع لري ، کوم چې د مختلف خوندونو او ملکیتونو سره د شاتو تولید لامل کیږي.
- د همالیا غرونه په نیپال کې موقعیت لري او د شاتو د تولید لپاره مناسب شرایط برابروي. دا سیمه د نباتاتو ډیری تنوع او معتدل او سړه اقلیم لري، کوم چې د مختلفو ملکیتونو سره د کیفیت لرونکي شاتو تولید کې مرسته کوي.
- د الګوزلر غرونه د ترکیې په جنوب کې موقعیت لري او په دې سیمه کې د مچیو ساتونکي د ځایی ګلانو او بوټو په خوند سره شات تولیدوي.
- د کازانتپ غرونه یا د آسیا غرونه د ترکیې په شمال لویدیز کې موقعیت لري او دا د محلي ګلونو لکه زعفران په خوند سره د شاتو تولید لپاره مناسبه سیمه ده.
- د هندوکش غرونه د افغانستان په جنوب لوېديځ کې موقعيت لري او په دغه هېواد کې د شاتو د توليد له مناسبو سيمو څخه شمېرل کېږي. په دې سیمه کې د مچیو پالونکي د محلي ګلانو او درملو بوټو په خوند سره شات تولیدوي.
- د سینا غرونه د مصر په شمال ختیځ کې موقعیت لري او د شاتو تولید لپاره مناسب اقلیم شرایط چمتو کوي. په دې سیمه کې تولید شوي شاتونه معمولا مختلف خوندونه او ځانګړتیاوې لري.
- جبل الالګ د سوریې په لویدیځ کې د لبنان پولې ته نږدې موقعیت لري. په دې سیمه کې د اقلیم شرایط او د نباتاتو تنوع د مچیو پالونکو ته دا توان ورکوي چې د محلي ګلونو په خوند سره شات تولید کړي.
- جبل لبنان د لبنان په شمال کې موقعیت لري او په دې هیواد کې د شاتو د تولید لپاره یو له مناسبو سیمو څخه شمیرل کیږي. دا سیمه د نباتاتو لوړ تنوع لري او د مچیو ساتونکي کولی شي د شاتو تولید لپاره محلي ګلونه او بوټي وکاروي.
- د هرمون غر د اسرائیلو په شمال کې موقعیت لري او په دغه هیواد کې د شاتو د تولید یوه مهمه سیمه ده. په دې سیمه کې د اقلیم شرایط او د نباتاتو تنوع د مچیو پالونکو ته دا توان ورکوي چې د مختلفو خوندونو او ملکیتونو سره شات تولید کړي.
فکتورونه لکه د هوا شرایط، د نباتاتو تنوع او د مچیو پالنې فعالیتونه هم په دې سیمو کې د تولید شوي شاتو کیفیت او ځانګړتیاوو باندې اغیزه کوي. همدارنګه، دا اړینه ده چې د هر هیواد امنیتي او سیاسي شرایطو ته پاملرنه وشي او په هره سیمه کې د مچیو پالنې اړوند قانوني محدودیتونه. پر دغو غرونو سربېره د دغو هېوادونو نورې سيمې هم ښايي د شاتو د توليد لپاره مناسب شرايط ولري. همدارنګه، عوامل لکه د هوا شرایط، د نباتاتو تنوع او د مچیو ساتلو فعالیتونه هم د تولید شوي شاتو کیفیت او ځانګړتیاوو باندې اغیزه کوي. هره سیمه ځانګړې ځانګړتیاوې او بیولوژیکي شرایط لري، او د شاتو تولید په فکتورونو پورې اړه لري لکه د هوا شرایط، د نباتاتو تنوع، او د مچیو د ساتلو میکانیزم.
